Lingua::Translit багцийг хөгжүүлэгч Alex Linke-н туслалцаатайгаар Хуучин Монгол бичгийн латин галигийн хүснэгт Lingua::Translit багцийн 0.09 хувилбарт багтлаа.
Хуучин Монгол бичгийн латин галигийн хүснэгт үүсгэхэд тулгарсан асуудлууд, тэдгээрийг шийдвэрлэх нь:
1. Албан ёсны стандартыг хайгаад олоогүй болохоор:
- монголч эрдэмтэн N.Poppe-гийн хүснэгт (page25 Грамматика Письменно-Монгольского Языка, Академии Наук СССР, Ленинград,1937)
- М.Эрдэнэчимэг эгчийн Report-170 (UNU/IIST, Macao, 1999)
- википедиа дээрх хүснэгт болон T.Pederson-ы хүснэгт (Eesti Keele Instituut, Tallinn, 2006)
- LinguaMongolia.co.uk дээрх Emyr.P-н ажлуудын дотроос Д.Нацагдоржийн шүлгүүд, "Монголын Нууц Товчоо"-ны хятад болон монгол галигууд (2005-2006)
- mongolxel.webz.cz дээрх Б.Сумъяабаатар гуайн "Монголын нууц товчоон"-ны хятад болон монгол галигууд (ШУА, Улаанбаатар, 1990)
- mongolxel.webz.cz дээрх Lajos Ligeti-н "Монголын нууц товчоон"-ны монгол галиг (Akadémiai Kiadó, Budapest, 1971)
- Altaica.narod.ru дээрх E.Haenisch-н "Юан Улсын түүх"-н латин галиг (Abhandlungen der deutschen Akademie der Wissenschaften, Berlin, 1950)
зэргийг судалгааны материал болгон харицуулан судалж, common_classical_mon.xml дүрмийн файлыг үүсгэлээ.
2. Судалгааны ажилд ашиглах бэлэн галигласан текстийн ховор байдал...
Интернетээр хайж олдсон, дээр дурдсан электрон текстүүдийг common_classical_mon.xml дүрмийн файлыг шалгахад хэрэглэсэн. Судалгааны материалын хомсдмол байдлаас үүдэн манж, шивээ, тод, али гали үсгүүдийн латин галиг энэ файлд багтаагүй байгаа. Цаашид электрон бус, цаасан дээр хэвлэгдсэн материалуудыг ашиглан 1-рт илүү өргөн хэмжээний корпусаар дүрмийн файлыг шалгах, 2-рт дээрх үсгүүдийн латин галигийг цаашид нэмэх төлөвлөгөөтэй байна.
Ингээд Хуучин монгол бичгийн латин галигийн хүснэгтийг дараах байдалтай үүсгэлээ.
Эгшиг үсгүүд:
№ | Үсгийн нэр | Галиг | Unicode (Basic Set) | |||
Криллээр | Report170 | char | char code | char | char code | |
1 | Эгшиг үсэг А | Mongolian letter A | a | U+0061 | ᠠ | U+1820 |
2 | Эгшиг үсэг Э | Mongolian letter E | e | U+0065 | ᠡ | U+1821 |
3 | Эгшиг үсэг И | Mongolian letter I | i | U+0069 | ᠢ | U+1822 |
4 | Эгшиг үсэг О | Mongolian letter O | o | U+006F | ᠣ | U+1823 |
5 | Эгшиг үсэг У | Mongolian letter U | u | U+0075 | ᠤ | U+1824 |
6 | Эгшиг үсэг Ө | Mongolian letter OE | ö | U+00F6 | ᠥ | U+1825 |
7 | Эгшиг үсэг Ү | Mongolian letter UE | ü | U+00FC | ᠦ | U+1826 |
8 | Эгшиг үсэг Е | Mongolian letter EE | ē | U+0113 | ᠧ | U+1827 |
Гийгүүлэгч үсгүүд:
| Үсгийн нэр | Галиг | Unicode (Basic Set) | |||
Криллээр | Report170 | char | char code | char | char code | |
1 | Гийгүүлэгч үсэг Н | Mongolian letter NA | n | U+006E | ᠨ | U+1828 |
2 | Гийгүүлэгч үсэг НГ | Mongolian letter ANG | ng | (U+006E)(U+0067) | ᠩ | U+1829 |
3 | Гийгүүлэгч үсэг Б | Mongolian letter BA | b | U+0062 | ᠪ | U+182A |
4 | Гийгүүлэгч үсэг П | Mongolian letter PA | p | U+0070 | ᠫ | U+182B |
5 | Гийгүүлэгч үсэг Х | Mongolian letter QA | q | U+0071 | ᠬ | U+182C |
Гийгүүлэгч үсэг Х | Mongolian letter QA | k | U+006B | ᠬ | U+182C | |
6 | Гийгүүлэгч үсэг Г | Mongolian letter GA | ɣ | U+0263 | ᠭ | U+182D |
Гийгүүлэгч үсэг Г | Mongolian letter GA | g | U+0067 | ᠭ | U+182D | |
7 | Гийгүүлэгч үсэг М | Mongolian letter MA | m | U+006D | ᠮ | U+182E |
8 | Гийгүүлэгч үсэг Л | Mongolian letter LA | l | U+006C | ᠯ | U+182F |
9 | Гийгүүлэгч үсэг С | Mongolian letter SA | s | U+0073 | ᠰ | U+1830 |
10 | Гийгүүлэгч үсэг Ш | Mongolian letter SHA | š | U+0161 | ᠱ | U+1831 |
11 | Гийгүүлэгч үсэг Т | Mongolian letter TA | t | U+0074 | ᠲ | U+1832 |
12 | Гийгүүлэгч үсэг Д | Mongolian letter DA | d | U+0064 | ᠳ | U+1833 |
13 | Гийгүүлэгч үсэг Ц, Ч | Mongolian letter CHA | č | U+010D | ᠴ | U+1834 |
14 | Гийгүүлэгч үсэг Ж, З | Mongolian letter JA | j | U+006A | ᠵ | U+1835 |
15 | Гийгүүлэгч үсэг Й, Я | Mongolian letter YA | y | U+0079 | ᠶ | U+1836 |
16 | Гийгүүлэгч үсэг Р | Mongolian letter RA | r | U+0072 | ᠷ | U+1837 |
17 | Гийгүүлэгч үсэг В | Mongolian letter WA | w,v | U+0077, U+0076 | ᠸ | U+1838 |
18 | Гийгүүлэгч үсэг Ф | Mongolian letter FA | f | U+0066 | ᠹ | U+1839 |
19 | Гийгүүлэгч үсэг К | Mongolian letter KA | ḳ | U+1E33 | ᠺ | U+183A |
20 | Гийгүүлэгч үсэг К | Mongolian letter KHA | ǩ | U+01E9 | ᠻ | U+183B |
21 | Гийгүүлэгч үсэг Ц | Mongolian letter TSA | c | U+0063 | ᠼ | U+183C |
22 | Гийгүүлэгч үсэг З | Mongolian letter ZA | z | U+007A | ᠽ | U+183D |
23 | Гийгүүлэгч үсэг Х | Mongolian letter HAA | h | U+0068 | ᠾ | U+183E |
24 | Гийгүүлэгч үсэг Ж | Mongolian letter ZRA | ž | U+017E | ᠿ | U+183F |
25 | Гийгүүлэгч үсэг ЛХ | Mongolian letter LHA | lh | (U+006C)(U+0068) | ᡀ | U+1840 |
26 | Гийгүүлэгч үсэг | Mongolian letter ZHI | zh | (U+007A)(U+0068) | ᡁ | U+1841 |
27 | Гийгүүлэгч үсэг | Mongolian letter CHI | ch | (U+0063)(U+0068) | ᡂ | U+1842 |
Туслах тэмдэгтүүд:
№ | Тэмдэгтийн нэр | Галиг | Unicode (Basic Set) | |||
Криллээр | Report170 | char | char code | char | char code | |
1 | Бирга | Mongolian Birga | § | U+00A7 | ᠀ | U+1800 |
2 | Тодорхойлох гурван цэг | Mongolian Ellipsis | … | U+2026 | ᠁ | U+1801 |
3 | Таслал | Mongolian Comma | , | U+002C | ᠂ | U+1802 |
4 | Цэг | Mongolian Full Stop | . | U+002E | ᠃ | U+1803 |
5 | Тодорхойлох хоёр цэг | Mongolian Colon | : | U+003A | ᠄ | U+1804 |
6 | Бүлгийн төгсгөл | Mongolian Four Dots | ¶ | U+00B6 | ᠅ | U+1805 |
7 | Эгшиг тусгаарлагч | Mongolian Vowel Seperator | - | U+002D | | U+180E |
Цифрүүд:
№ | Цифрийн нэр | Галиг | Unicode (Basic Set) | |||
Криллээр | Report170 | char | char code | char | char code | |
1 | тэг | Mongolian Digit Zero | 0 | U+0030 | ᠐ | U+1810 |
2 | нэг | Mongolian Digit One | 1 | U+0031 | ᠑ | U+1811 |
3 | хоёр | Mongolian Digit Two | 2 | U+0032 | ᠒ | U+1812 |
4 | гурав | Mongolian Digit Three | 3 | U+0033 | ᠓ | U+1813 |
5 | дөрөв | Mongolian Digit Four | 4 | U+0034 | ᠔ | U+1814 |
6 | тав | Mongolian Digit Five | 5 | U+0035 | ᠕ | U+1815 |
7 | зургаа | Mongolian Digit Six | 6 | U+0036 | ᠖ | U+1816 |
8 | долоо | Mongolian Digit Seven | 7 | U+0037 | ᠗ | U+1817 |
9 | найм | Mongolian Digit Eight | 8 | U+0038 | ᠘ | U+1818 |
10 | ес | Mongolian Digit Nine | 9 | U+0039 | ᠙ | U+1819 |
Lingua::Translit багцын өөрийгөө тестлэх тест файлд оруулсан хуучин монгол текстүүд:
1. Д.Нацагдоржийн "Миний нутаг", http://www.linguamongolia.co.uk/ дээрх галигаар.
Үндсэн тэмдэгтийн олонлог:
"ᠬᠡᠨᠲᠡᠢ ᠂ ᠬᠠᠩᠭᠠᠢ ᠂ ᠰᠣᠶᠣᠨᠤ ᠥᠨᠳᠦᠷ ᠰᠠᠶᠢᠬᠠᠨ ᠨᠢᠷᠤᠭᠤᠨᠤᠳ " .
"ᠬᠣᠶᠢᠲᠤ ᠵᠦᠭᠦᠨ ᠴᠢᠮᠡᠭ ᠪᠣᠯᠤᠭᠰᠠᠨ ᠣᠢ ᠬᠥᠪᠴᠢᠶᠢᠨ ᠠᠭᠤᠯᠠᠨᠤᠳ " .
"ᠮᠡᠨᠡᠨ ᠂ ᠱᠠᠷᠭᠠ ᠂ ᠨᠣᠮᠢᠨᠤ ᠥᠷᠭᠡᠨ ᠶᠡᠬᠡ ᠭᠣᠪᠢᠤᠳ " .
"ᠡᠮᠦᠨᠡ ᠵᠦᠭᠦᠨ ᠮᠠᠩᠯᠠᠢ ᠪᠣᠯᠤᠭᠰᠠᠨ ᠡᠯᠡᠰᠦᠨ ᠮᠠᠩᠬᠠᠨ ᠳᠠᠯᠠᠢᠤᠳ " .
"ᠡᠨᠡ ᠪᠣᠯ ᠮᠢᠨᠤ ᠲᠥᠷᠦᠭᠰᠡᠨ ᠨᠤᠲᠤᠭ ᠮᠣᠩᠭᠣᠯᠤᠨ ᠰᠠᠶᠢᠬᠠᠨ ᠣᠷᠣᠨ ᠃";
Латин галиг: "kentei , qangɣai , soyon-u öndür sayiqan niruɣun-ud " .
"qoyitu jüg-ün čimeg boluɣsan oi köbči-yin aɣulan-ud " .
"menen , šarɣ-a , nomin-u örgen yeke ɣobi-ud " .
"emün-e jüg-ün manglai boluɣsan elesün mangqan dalai-ud " .
"ene bol minu törügsen nutuɣ mongɣol-un sayiqan oron .";
2. "Монголын Нууц Товчоо"-ны хэсгээс, Б.Сумъяабаатар гуайн галигаар.
Үндсэн тэмдэгтийн олонлог:
"ᠬᠠᠷᠴᠤᠶᠢᠨ ᠬᠥᠪᠡᠭᠦᠨ ᠪᠣᠷᠵᠢᠭᠢᠳᠠᠢᠮᠡᠷᠭᠡᠨ᠂ ᠮᠣᠩᠭᠣᠯᠵᠢᠨᠭᠣᠣᠠ ᠭᠡᠷᠭᠡᠢᠲᠦ ᠠᠵᠤᠭᠤ᠃ ᠪᠣᠷᠵᠢᠭᠢᠳᠠᠢᠮᠡᠷᠭᠡᠨᠤ ᠬᠥᠪᠡᠭᠦᠨ ᠲᠣᠷᠣᠭᠣᠯᠵᠢᠨᠪᠠᠶᠠᠨ᠂ ᠪᠣᠷᠣᠭᠴᠢᠨᠭᠣᠣᠠ ᠭᠡᠷᠭᠡᠢᠲᠦ᠂ ᠪᠣᠷᠣᠯᠳᠠᠢ ᠰᠤᠶᠠᠯᠪᠢ ᠵᠠᠯᠠᠭᠤᠲᠤ᠂ ᠳᠠᠶᠢᠷ ᠪᠣᠷᠣ ᠬᠣᠶᠠᠷ ᠬᠦᠯᠦᠭᠦᠳ ᠠᠭᠲᠠᠰᠲᠤ ᠪᠦᠯᠡᠭᠡ᠃ ᠲᠣᠷᠣᠭᠣᠯᠵᠢᠨᠤ ᠬᠥᠪᠡᠭᠦᠨ ᠳᠤᠸᠠᠰᠣᠬᠣᠷ ᠳᠣᠪᠤᠨᠮᠡᠷᠭᠡᠨ ᠬᠣᠶᠠᠷ ᠪᠦᠯᠡᠭᠡ᠃";
Латин галиг:
"qarču-yin köbegün borjiɣidai-mergen, mongɣoljin-ɣoo-a gergeitü ajuɣu. borjiɣidai-mergen-u köbegün toroɣoljin-bayan, boroɣčin-ɣoo-a gergeitü, boroldai suyalbi jalaɣutu, dayir boro qoyar külügüd aɣtastu bülege. toroɣoljin-u köbegün duva-soqor dobun-mergen qoyar bülege.";
PS: xml дүрмийн файлыг хөрвүүлэхэд нэг асуудал гарсан нь MVS(Mongolian Vowel Selector), U+180E тэмдэгтийг XML::Simple ба XML::SAX::PurePerl багцууд танихгүй байсан юм. Багцийг хөгжүүлэгчид мэдэгдсэн бөгөөд удахгүй засагдах байх.
55 comments:
Энийг файлаар нь авъя. Char-ууд нь асуулт болчиж
mailee бичихээ мартаж sanakae@gmail.com
Хуучин монгол үсгүүдийг харахын тулд зохих фонтыг өөрийн компьютер дээр суулгасан байх хэрэгтэй. ЭНЭ хуудасны хамгийн дор байгаа фонтыг татаж аваад хараарай. Windows Vista дээр фонтууд суусан ирэх тул шууд харагдах ёстой.
http://blogmn.net/dusal/14485/
ийшээ орж зөвлөгөө өгнө үү.
Бичлэгээс тэс хөндлөн сэтгэгдэл бичиж байгаад уучлаарай.
Nagios-р дотоод сүлжээний компьютерүүд хэрхэн хянах талаар бичлэг бичиж өгч болох уу?
Сайт дээр дэлгэрэнгүй байгаа ч хэлний мэдлэг бага зэрэг дутаад байх юм.
Sain bna uu?
Mongol helnii usegiin galig ni bna uu?
Bi mongolian text to speech on Java deer hiih sanaatai uzeed bna.
Tus bolno uu.
bhdg@gmail.mn or gangaad@yahoo.com
Энэ хүснэгтэнд байгаа Report 170-г ашиглаж галиглах гэсэн юм. Тэгээд нэг асуудал гарлаа.
Гийгүүлэгч үсэг Г (эм үгийн) Mongolian letter GA g U+0067 ᠭ U+182D
Энд гийгүүлэгч эм үсгийг 2 цэгтэй бичсэн байх юм? Тэгээд GA биш GE гэмээр санагдана. Ямартай ч эргэлзээд Цагаан толгойн ном эргүүлж харлаа. Цэггүй бичсэн байна. Энэ талаар аль болох хурдан хариу өгөөч.
Баярлалаа.
Тиймээ урдаа цэгтэй байгаа юм. Энэ бол тухайн тэмдэгтэд харгалзуулсан дүрс байгаа юм. Түүнээс бидний бичихдээ хэрэглэх үсэг биш юм. Үндсэн тэмдэгтийн олонлог нь текстийг дүрсээр харахад зориулагдаагүй гэдгийг анхаараарай.
Харин тийм юм байна. Одоо л учрыг олох тийшээгээ хандаад сууж байна :)
:-D Хариулж байгаад, бас ийм зүйл бэлдэж блогтоо тавьсанд их баярлалаа. :) Таны ажил үйлсэд өндөр амжилт хүсье!
Би танай сайтад нэгдэж, 3 хоногийн дотор одоо миний түншээс ирсэн захиас ирсэн. 2 сарын мессеж, утасны дуудлагаас хойш бидэнтэй уулзаж, түүнийг харсан тэр мөчийг би мэдэрсэн. Тэр бол тэр байсан. Мөн тэр хэвээрээ байна. Via touch templeofanswer@hotmail.co.uk, дуудлага / Whatsapp +234 (815) 542-5481
Fouad Whatsapp
Loud Updates
Google Assistant Update Adds-Nowadays, assistive technologies are of significant importance. Each year, a vast amount of hardware and software innovations are being created like smart home appliances, TVs, thermostats, lights, and more.
my experince with this app is soo good Thanks, Love From France
GB WA 2021
AZ WA 2021
Fouad WA APK 2021
Thanks for sharing this informative blog. Keep sharing informative content blog.
Thanks for sharing this informative blog. Keep sharing informative content blog.
CRM software in Hyderabad is the latest updated CRM solution Which is affordable for small-medium enterprises in India. now it,s the right time to bought web-based CRM solutions , no extra cost needed
Thanks for sharing this informative blog. Keep sharing informative content blog.
Boys need Gigolo job in Amritsar
Are you not getting success while curating Indian Digital art paintings? Here are the common mistakes you should avoid making investing your time in learning digital art painting.
Please Visit Our Website : https://digitalpainting.in/
Digital Painting
Really, this article is truly one of the best in the article with useful information. Very good work!.
Data Science Training in Jaipur
Thanks for sharing the content
online play boy service
haldiram dealership apply
player version jersey india
gigolo job service
franchise of haldiram cost
play boy job service
distributor of haldiram
Really nice and interesting post. I was looking for this kind of information and enjoyed reading this one. Thanks for sharing.
Data Science Training in Indore
Watch Latest Pinoy Flix, Pinoy Tv Replay, Pinoy Teleserye, Pinoy Lambingan, Pinoy1TV, Pinoy Tambayan, Pinoy Tv Channel, Pinoy Tv Shows Online. Watch Online at https://pinoyflix.cc/
Buy arabica filter coffee at https://flavourcult.com/
Buy coorg coffee online: https://flavourcult.com/
Buy coorg coffee online at flavourcult.com
I'm really impressed with the information you shared! It was so helpful and informative. Your website is truly valuable and I'm grateful for the insights you provide. Thank you for sharing your knowledge with you
Separation Agreement in Virginia
discussing the features and code of the new version of DBZ Adventures Unleashed Trello. The DBZ is a manga-based video game. The game is produced by Bandai Namco Entertainment etc. DBZ is an amine TV series that was launched by Japan.
Thanks for sharing the content.
Thanks for sharing the content
Wow, superb blog layout! Magnificent, let alone the content
Thank you for supplying this information.
Thank you for sharing this excellent post.
I am constantly thought about this, thank you for posting.
Thanks for sharing such great knowledge with us.
I was reading some of your articles on this website and I conceive this web site is very instructive.
Excellent and very exciting site. Love to watch. Keep Rocking.
I besides conceive thus, perfectly pent post!
Thankyou for this marvellous post, I am glad I found this web site on yahoo.
But wanna comment that you have a very decent web site, I love the layout it really stands out.
Veryy well-written. I am really thankful for sharing your quality words with us.
I like the efforts you have put in this, thanks for all the great posts.
I gotta favorite this website it seems very beneficial extremely helpful
I could not refrain from commenting. Exceptionally well written!
Just what I was looking for, appreciate it for putting up.
I consider something genuinely special in this website.
This site is my intake, real superb pattern and perfect articles.
Nice post. I used to be checking continuously this blog and I am inspired!
Very wonderful info can be found on website.
Would you be interested in enhancing your learning experience without breaking the bank? Look no further! With the Cerebellum Academy coupon code "REBATE", you can unlock amazing savings on premium courses. Whether you're expanding your professional skills or diving into a new hobby, Cerebellum Academy offers top-notch online courses in various subjects, designed by experts in their fields.
Post a Comment